این بنا یكی از نخستین مسجدهای ساخته شده در ایران است كه در قرن دوم تا سوم هجری در دل یكی از محلههای تاریخی شهر به نام دو دانگه ساخته شده و به لحاظ معماری و قدمت، از بناهای منحصر به فرد لرستان و شهر بروجرد محسوب میشود.
بر اساس تخمین مورخان، طاق میانی این مسجد آتشكدهای باستانی بوده كه پس از ورود اسلام و گسترش آن به ایران به مسجد تبدیل شده است.
گنبد مسجد كه در قسمت میانی ساختمان بنا شده تا سطح زمین ارتفاعی برابر 20متر داشته و دو گلدسته آن كه در سال 1209هجری قمری ساخته شده در دو طرف گنبد قرار دارد.
بر بالای محراب و دیوارها كلمات مقدس و آیات قرآنی با آجر و خط كوفی نوشته و بر بالای درب غربی مسجد نیز سنگ نوشتهای وجود دارد كه تاریخ ورود شاه عباس صفوی در سال 1022هجری قمری به بروجرد را نشان میدهد.
معماری مسجد جامع بروجرد از شاهكارهای تاریخی معماری ایران است كه ویژگی های معماری اسلامی و باستانی ایران (ساسانیان) را در خود جای داده است.
یكی از دیدنیهای این مسجد منبر چوبی 9پله آن است كه بسیار هنرمندانه ساخته شده و حكاكی روی آن، تاریخ هزار و 608هجری قمری را نشان میدهد.
این بنا در گذشته به صورت یك مجموعه شامل مسجد، حمام، آب انبار ، غریب خانه (آبریزگاه كنونی)، میدان و سایر متعلقات بوده كه امروزه بخشی از این آثار از بین رفته اند.
بنای موجودمسجد از نظر فرم از نوع مساجد تك ایوانی است كه دارای دو درب ورودی در جهات شرق وغرب بوده و شامل یك حیاط مركزی مستطیل، ایوان، فضای گنبدخانه و شبستانهای اطراف آن و یك شبستان وسیع زمستانی در طرف شمال حیاط مركزی میباشد.
براساس پژوهشهای صورت گرفته قدیمیترین بخش این مسجد،فضای زیر گنبد خانه است كه مربوط به اواسط قرن چهارم هجری است و شواهد آن در عمق 180 سانتیمتری از كف فعلی مسجد به صورت سالم یافت شده است.
مسجد جامع بروجرد كه با شماره 228در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده به عنوان یكی از شاخصترین بناهای تاریخی بروجرد در ایام سال مورد توجه مسافران و گردشگران بوده است.
بر اساس آمار موجود 165بنای تاریخی شهرستان بروجرد در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است.
بسم الله الرحمن الرحيم
چند روش تدریس فعال و پویایی علوم تجربی
چکیده :
انسان که موضوع تعلیم وتربیت و به عنوان یک عامل فعال در فرآیند تدریس مورد نظر است ، نیازها و رغبتهای متفاوتی دارد که بر اساس گفته ی تایلر (اگر برنامه ها و سایر فعالیت های مدرسه با توجه به رغبت های محصلان تنظیم شوند در این صورت به طور فعال در آنها شرکت می کنند و در نتیجه نه تنها بهتر و آسان تر یاد می گیرند بلکه می آموزند که چگونه خود را با شرایط مدرسه وفق دهند )
لذا در این مقاله به چند روش تدریس و سنجش تکوینی بر اساس نیاز و رغبت دانش آموزان اشاره شده است.
مقدمه :
معلمی حرفه ای متشکل از دانش و مهارت های گوناگون است . یک معلم باید برای تدریس مطلوب ، همزمان مجموعه ای از دانش ها را به طور هنرمندانه در هم بیامیزد تا در مسیر ترکیب و بکارگری آنها تدریسی اثر بخش طراحی و در کلاس درس ارائه کند. اهداف آموزشی بر اساس چنین فعالیتی امکان تحقق می یابند . در واقع حرفه ی معلمی با تعامل مفهومی طیف متنوعی از دانش ها شکل می گیرد . در عصر جدید که معلم و دانش آموز در اقیانوسی از اطلاعات غوطه ورند ، معلم نقش سکان داری را دارد که کشتی و عوامل آن را به سمت مطلوبی هدایت می کند.
هایم گینوت (استاد تعلیم و تربیت کودک و نویسنده کتاب را بطه ی معلم و دانش آموز )
می گوید:
{من به این نتیجه ی قاطع رسیدم که عامل تعیین کننده ی کلاس ، من هستم . این روش شخصی من است که این جو را بوجود می آورد . حال و هوای کلاس را روحیه ی روزانه ی من می سازد. من به عنوان معلم قدرتی دارم که می توانم زندگی شاگردانم را شیرین و تلخ کنم ، می توانم تحقیر یا تمسخر کنم ، صدمه بزنم یا درمان کنم ، روی هم رفته این پاسخ من است که تشدید یا تخفیف یک بحران ، و انسان یا نا انسان شدن یک کودک را معین می کند}.
معلم به عنوان هدایت گر باید نیاز محصل خود را بشناسد و بر اساس آن کلاس درس را اداره کند.
رالف تایلر (1970) می گوید { اگر برنامه ها و سایر فعالیت های مدرسه با توجه به رغبت های محصلان تنظیم شوند در این صورت دانش آموزان به طور فعال در آنها شرکت می کنند و در نتیجه نه تنها بهتر و آسانتر یاد می گیرند بلکه می آموزند که چگونه خود را با شرایط مدرسه وفق دهند}.
در این مقاله چند روش تدریس و کلاس داری بر اساس رغبت و نیاز به با هم زیستن و دانستن برای زیستن که از شیوه های فعال و پویای درس علوم تجربی است ،طی سالهای گذشته آموخته و بکار گرفته ام ، را برای شما گرامیان بیان می کنم . امیدوارم همکاران و استادان گرامی اشکالهای کارم را بررسی و بنده را در این امر خطیر راهنمایی و یاری نمایند.
چند روش :
تدریس پویای علوم تجربی بر اساس آموزش فعال علوم
ازنیاز تا عمل
درس علوم تجربی ، درس یادگیری بعضی از دانشها برای استفاده عملی بهتر در زندگی است . بنابراین . بخش تئوری باید به گونه ای با بخش عملی آمیخته شود که هم قوه ی جستجو گری را در دانش آموزان شکوفا نماید و هم دانستن و کشف مجهولات را برای آنها نشاط آور سازد و هم آنچه را برای زندگی در دنیای امروز و فردا به آن نیازمندند به آنها بیاموزد .
آموزش فعال و پویای درس علوم تجربی فرد را قادر می سازد راه حل مسائل و کشف مجهولات را بیابد که این آموختن برای زیستن است .
اکنون توجه شما را به چند روش تدریس و سنجش تکوینی در کلاس درس خویش جلب می کنم.
1- تدریس بخش دنیای زنده بصورت گروهی با شرکت در یک پیک نیک .
- هدف : آشنایی با موجودات زنده ، رشد ، تکثیر و نحوه زندگی آنها
- عملکرد : برای این منظور قبلاً از دانش آموزان خواسته می شود اگر موجود زنده ای اعم از گیاه یا جانور در منزل دارند برای جلسه آینده به کلاس بیاورند.
برای این منظور کلاس درس به حیاط مدرسه انتقال داده می شود و به روش پیک نیک و دور هم نشستن کلاس اداره می شود ، چون انسان فطرتاً موجودی طبیعت گراست ، اغلب دانش آموزان با انگیزه و رغبت بیشتری در این فعالیت شرکت می کنند .
جلسه درس پس از حضور و غیاب و پرسش از دروس گذشته به این روش آغاز می شود که ؛ از دانش آموزان پرسیده می شود موجود زنده به چه موجودی گفته می شود ؟ دانش آموزان با شرکت در بحث ، نظرات خود را بیان می کنند . سخنان آنان را روی تخته نوشته تا از نتیجه ی آنها مشخصات و ویژه گی های موجود زنده بدست آید . سپس از آنها خواسته می شود هدف از این ویژه گی ها چیست ؟ برای فعال تر نمودن دانش آموزان از آنها خواسته می شود برای جلسه آینده هدف از این ویژه گی ها را با پرسش از بزرگتر ها – کتاب هایی که خوانده اند و یا کسب اطلاعات از اینترنت نوشته و به کلاس بیاورند . تا در بحث جدید شرکت نمایند .
در مرحله بعدی ، موجودات زنده دانش آموزان توسط خودشان معرفی شده ، و هر دانش آموز موظف است در مورد موجود زنده ای که به کلاس آورده است و در مورد نحوه زندگی ، تغذیه ، روش تولید مثل و یا تکثیر- نحوه نگهداری از آن موجود و .... مطالبی را برای همکلاسیهای خود بیان کند.
نتیجه اینکه ، دانش آموزان با موجودات زنده ی متفاوتی که می توانند آنها را در محیط زندگی خود همراه داشته باشند ، آشنا شده و با کسب اطلاعات درصورت تمایل از آنها نگهداری کنند .
2- تدریس اندامها و دستگاههای بدن با تشریح اندامهای طبیعی توسط معلم و دانش آموزان .
- هدف : مشاهده و تشریح بصورت گروهی .
- عملکرد : برای این منظور جهت تدریس دستگاههای گردش خون و دفع ادرار و تنفس ابتدا در حین تدریس توسط معلم تشریح شده و ضمن آنکه تصویر آن روی تخته کشیده می شود ، قسمتهای مختلف آن توضیح داده شده و ساختمان آن بررسی می شود . سپس دانش آموزان گروههای مختلف ، اندام مورد نظر را که به آزمایشگاه آورده اند ، تشریح می کنند و ساختمان و نوع کار هر قسمت را شرح می دهند . در این روش دانش آموزان اندامها را به عینه مشاهده نموده و امر یادگیری – یاد دهی تسهیل می یابد .
3- سنجش عملکردی :
-هدف : با لا بردن سطح دقت و کنجکاوی دانش آموزان در کارهای علمی – آزمایشگاهی
- عملکرد: در این آزمونها که به دو صورت عملی و کتبی برگزار می شود دانش آموز آزمایشهای انجام شده را مجدد با دستور کار انجام داده و یا به سوالات تئوری مربوطه که بر اساس هفت سطح حیطه ی یادگیری بصورتهای متفاوت مطرح می شود پاسخ می دهد .
در بعضی از موارد از دانش آموزان خواسته می شود در صورت تمایل ماکت اندام ها را با خمیر کاغذ که طرز تهیه آن نیز آموزش داده می شود را درست کنند و به کلاس بیاورند نمره ی این کارها بعنوان نمره ی مستمر و سنجش تکوینی محسوب می شود .
4- سنجش مشارکتی و گروهی :
- هدف : مبادله اطلاعات بین دانش آموزان یک گروه با بنیه ی عملی متفاوت .
- عملکرد : در این روش دانش آموزان در گروههای مختلف با بنیه ی علمی متفاوت سازمان دهی می شوند ، سوالات مطرح می شود و گروهها به صورت مشورتی با هم پاسخ می دهند . دراین روش اطلاعات بین دانش آموزان مبادله شده و سپس معلم از بین برگه های افراد گروه ، فقط یک برگه را تصحیح نموده نمره را برای کل گروه ثبت می نماید .
در ارزشیابی گروهی و یا به عبارتی مشارکتی ، این امکان فراهم می شود تا یاران آموزشی ( افراد ذیربط ، ذینفع و ذیعلاقه ) در فرآیند قضاوت نسبت به برنامه مورد ارزیابی سهمی بر عهده داشته باشند . کاربرد این الگو در نظام آموزشی ابزاری برای بدست آوردن تجربه و فراگیری از تجربیات است . و شرکت کنندگان در برنامه را قادر می سازد که از تجارب ، موفقیتها و نا کامی های پیش آمده ، درس بیاموزند تا بتوانند بهتر عمل کنند .
5- سنجش با استفاده از تقلب :
- هدف : راهنمایی دانش آموزان به سوی مطالبی که احساس می کنند فراگیری آن دشوار است .
- عملکرد : از دانش آموزان خواسته می شود تمامی مطالبی را که می خواهند بصورت تقلب از آن استفاده کنند روی یک چهارم برگه ی A4 نوشته و به کلاس بیاورند . طبیعی است که دانش آموز مطلبی را که از نظر فراگیری با آن مشکل دارد برای مرور و تقلب روی برگه می نویسد و تمام توجه او به آن معطوف شده تا بتواند از آن به نحوه احسن استفاده نماید .
در این فعالیت دانش آموز با رغبت در فرآیند یادگیری – یاد دهی شرکت نموده و نهایتاً نتیجه ی مطلوبی هم بدست می آورد که میل به حل مشکل او را ارضاء می کند .
سوالات در سطوح بالا تر حیطه ی یادگیری از جمله درک ، فهم ، تجزیه و تحلیل و ارزشیابی مطرح شده تا دانش آموزان آموخته های خود را مورد ارزشیابی قرار دهند .